Con số khó hiểu

Trong báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) năm 2017 do ông Đặng Công Huẩn trình bày trước Ủy ban Tư pháp Quốc hội, ngày 5/9 chỉ rõ, năm 2016 có 1.113.422 người kê khai tài sản, 77 người được xác minh, 3 trường hợp thiếu trung thực, trong đó có cả cán bộ cao cấp.

Trước thông tin trên, trao đổi với Đất Việt, ngày 6/9, ĐBQH Dương Trung Quốc - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cho biết: "Tất cả các con số trong báo cáo của nước ta từ trước đến nay không gì kiểm chứng được, rất lâu nay ta vẫn nói câu chuyện liên quan đến tham nhũng, nhưng không có trường hợp nào thanh tra nhà nước phát hiện.

Đúng là thanh tra làm đúng chức năng nhưng ai kiểm chứng được kết quả thanh tra này là chính xác, cứ cho hơn 1,1 triệu người tiến hành kê khai tài sản thì người dân cũng chỉ biết là như vậy, chứ làm sao biết được là đúng hay không đúng?

Nếu thực sự trước đây thanh tra thường xuyên phát hiện thì không nói làm gì, nhưng nhiều khi do dân phát hiện xong thanh tra mới đi theo, mà thực tế nhân dân phát hiện trường hợp nào đúng trường hợp đó. Giờ là chủ động thanh tra đối tượng nào, bằng cách nào thì mới có thể có thông số đầy đủ".

Bên cạnh đó, theo ông Quốc, hơn 1,1 triệu người bị thanh tra chỉ có 3 trường hợp thiếu trung thực đã là con số khó hiểu, quản lý xã hội rất khó có thể có con số trung thực, bởi vì chúng ta còn có kiểu nhà không phải tên mình thì không phải là của mình, nhưng vẫn là của mình.

Chỉ có 3 trường hợp kê khai tài sản thiếu trung thực

Hơn nữa, tiền mặt không ai kiểm soát, chính cơ chế này làm chúng ta rất khó kiểm soát, nói chung chủ yếu dân phát hiện còn tự phát hiện thì khó lắm.

Cũng đưa ra quan điểm về vấn đề này, ĐBQH Bùi Văn Xuyền - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho biết: "Đã nhiều năm nay việc kê khai tài sản, xác minh tài sản kê khai được thực hiện nhiều dưới sự chỉ đạo của thanh tra chính phủ nhưng chưa đạt được kết quả như mong muốn.

Theo quy trình thì sau khi kê khai tài sản phải công khai, nếu có phát hiện đơn thư tố cáo việc kê khai không đúng thì cơ quan có trách nhiệm, thẩm quyền xem xét lại việc kê khai tài sản có đúng hay không, theo Luật phòng chống tham nhũng.

Cơ quan thanh tra công bố trên cơ sở đã kiểm tra các cấp, các ngành, cơ quan đơn vị, kiểm tra tỷ lệ phần trăm, xác định kê khai đúng và chưa đúng, sau khi có thông tin trên báo chí, chỉ đạo cơ quan chức năng xem xét, xác minh thì phải theo kết quả công bố cụ thể mới đánh giá được.

Còn trường hợp không có đơn thư, nội dung tố cáo thì cơ quan thanh tra, thủ trưởng các cơ quan không tổ chức xác minh, đánh giá lại việc kê khai nên việc làm này cũng không đánh giá cụ thể.

Con số kê khai trung thực hay không, bằng bao nhiêu % thì phải bằng kết quả xác minh, xác minh trên cơ sở đơn thư, tố cáo, dư luận phản ánh đến cơ quan thanh tra, thì mới tổ chức xác minh, đó là theo quy định, còn làm thủ tục xác minh lại hết thì không ai làm, chủ yếu là tự kê khai.

Do vậy việc hiện nay công bố chỉ có một số kê khai sai, nó phản ánh đúng tình trạng, các trường hợp đó là có đơn thư khiếu nại tố cáo, có dư luận, báo chí vào cuộc, có chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền, kiểm tra kê khai tài sản của đối tượng đó, nhưng rất ít, nên đúng hay không đúng không phản ánh được".

Nên công khai danh tính

Riêng về việc công bố danh tính các đối tượng kê khai thiếu trung thực, ông Xuyền nói thẳng, công khai hay không công khai tên tuổi thì Luật phòng chống tham nhũng đã có quy định rõ ràng, kê khai tài sản công khai ở đâu, nơi cư trú, nơi công tác, để cho cơ quan đơn vị, công dân đối chiếu, đánh giá.

Với các trường hợp kê khai thiếu trung thực thì xử lý kỷ luật về mặt Đảng, xử lý hành chính, còn quy định rõ hơn nữa thì chưa có quy định cụ thể, rõ ràng xử lý chỉ dừng lại ở mức nhất định, chưa đáp ứng được yêu cầu của dư luận xã hội.

Đặc biệt, chưa làm rõ được tài sản đó là tài sản gì? Có phải tài sản không đúng, nguồn gốc ở đâu, do tham nhũng, do vi phạm pháp luật không? Xử lý tài sản ra sao, chưa được quy định rõ ràng.

Đó là các hạn chế của công tác kê khai tài sản, sắp tới chính phủ đang trình Quốc hội sửa, tất cả còn phải bàn, xem xét, đánh giá thực tiễn vấn đề gì còn khiếm khuyết, khó khăn, chưa hiệu quả thì thay đổi.

"Cái quan trọng nhất là xác định được tài sản không đúng là cái gì, đây là vấn đề lớn,  xử lý được mới là cái gốc của vấn đề, mới đạt được hiệu quả của kê khai tài sản trong công tác phòng chống tham nhũng.

Hiện nay chỉ dừng lại khẩu hiệu, bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính là chính, nhưng dư luận thì quan tâm tài sản đó từ đâu ra, thu hồi hay không thu hồi, trách nhiệm cá nhân, kỷ luật ra sao, đó là vấn đề cần đặt ra và sửa đổi. Đánh giá chung kê khai tài sản không đạt hiệu quả cao chỉ mang tính hình thức", ông Xuyền phân tích.

Trong khi, ĐBQH Dương Trung Quốc nói thẳng: "Ở đây có vấn đề liên quan đến quyền cá nhân, nhưng khi có công bố cuối cùng thì phải công khai tên tuổi thì mới răn đe, cảnh cáo, chấm dứt các trường hợp tái phạm.