Phải di dời trước ngày 15/5

Cụ thể, trong văn bản số 1746/BVHTTDL-TTr gửi UBND tỉnh Thái Bình, Bộ có ý kiến: 12 bia trong khu vực di tích có nội dung được trích dẫn trong các tài liệu lịch sử nhưng do Ban quản lý khu di tích tự soạn, chưa được cấp có thẩm quyền thẩm định; quy cách trích dẫn, trình bày chưa thống nhất, khoa học; còn khá nhiều lỗi chính tả.

Việc BQL di tích tự ý đặt 3 bia đá và 3 bia đá ốp chất liệu kim loại đồng vào khu vực bảo vệ 1 của di tích sau khi xếp hạng di tích cấp quốc gia mà chưa có sự chấp thuận của cơ quan chức năng đã vi phạm pháp luật về di sản văn hóa.

Đến nay, BQL lại tiếp tục đặt thêm 3 bia đá có ghi tiếng Việt và dịch tiếng Anh tại 3 đền thờ, và 3 bia đá có ghi tiếng Anh tại 3 lăng mộ là vi phạm các quy định của Luật Di sản văn hóa và nhiều Chỉ thị, Nghị định, Thông tư về bảo quản, quản lý di tích.

Bộ VHTT&DL đề nghị UBND tỉnh Thái Bình chỉ đạo Sở VH-TT&DL, UBND huyện Hưng Hà, BQL Khu di tích Đền Trần - Thái Bình tháo dỡ và di dời các bia đá nêu trên ra khỏi khuôn viên di tích trước ngày 15/5.

Kiểm tra các bia vi phạm tại khu lăng mộ và khu vực đền thờ

Sở VHTT&DL cần mời các nhà khoa học thẩm định các nội dung văn bia, loại bỏ văn bia với nội dung có nhiều sai sót. Với bia đáp ứng yêu cầu, xem xét hoàn thiện thủ tục cho phép dựng tại di tích, đồng thời, tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Sai lệch nội dung, lời văn lủng củng

Trước đó, về việc dựng bia tại Khu di tích Lăng mộ và đền thờ các vị Vua triều Trần, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình (đền Trần Thái Bình), báo cáo số 35/BC- SVHTTDL ngày 23/4/2015 của Sở VHTT&DL Thái Bình gửi UBND tỉnh khẳng định:

“Về nội dung các văn bia thể hiện nhiều điểm sai lệch nội dung, lời văn lủng củng, sử dụng văn cổ kết hợp với văn hiện đại, không đúng với ngữ pháp Tiếng Việt, bản văn bia thể hiện bằng tiếng Anh lẫn lộn với tiếng Việt không phù hợp với nguyên tắc dịch thuật...".

Sau khi bị phát hiện, những tấm bia “chui” bị phủ vải đỏ chờ xử lý

Cụ thể, ba bia đá dựng đặt tại khu lăng mộ các Vua Trần chủ yếu được viết ở trên tiếng Việt, ở dưới tiếng Anh. Đã thế, chỉ riêng cách viết tên các Vua Trần khi chuyển ngữ sang tiếng Anh cũng không đồng nhất, không đúng với nguyên tắc dịch thuật.

Báo cáo về việc tiếp nhận bia đá tại khu di tích đền Trần Thái Bình, trong công văn số 57/VHTT ngày 4/5 của Phòng VHTT nêu rõ: “Bia đền Vua: bia ổ rồng, kích thước là 2,25m, bệ 50 cm; bia đền Thánh: bia rùa, kích thước là 2,25m, bệ 50 cm; bia đền mẫu: bia sen, kích thước 2,25m, bệ 50 cm. Riêng ba bia đá đặt tại 3 lăng mộ các Vua Trần có kích thước bằng nhau, cụ thể là bệ rùa cao 0,35m, bia cao 7,07m".

Nhìn nhận về hình thức các bia đá mới dựng đặt tại khu di tích này, ông Phạm Văn Hóa, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL khẳng định: “Hình thức trang trí hoa văn trên các bia, nhất là phần chân bia không tuân thủ theo truyền thống mỹ thuật cổ VN”.

Cũng cần nói thêm rằng, việc dựng đặt không có hồ sơ thiết kế, không có cơ sở khoa học, quy hoạch... nên vị trí đặt các bia đá này cũng hoàn toàn không hợp lý, làm mất cảnh quan, mỹ quan chung của khu di tích.

Trước đó, ngày 5/5, Đoàn kiểm tra Bộ VHTT&DL do Thanh tra Bộ phối hợp với Cục Di sản văn hóa đã có buổi kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý và bảo vệ di tích quốc gia đặc biệt Lăng mộ và đền thờ các Vua triều Trần.

Trước sai phạm nghiêm trọng trong việc dựng 6 tấm bia lạ trong khu vực di tích quốc gia đặc biệt này, ông Phạm Xuân Phúc, Phó Chánh thanh tra Bộ VHTT&DL đã lập biên bản và yêu cầu Thanh tra Sở VHTT&DL Thái Bình kiểm tra, đốc thúc việc di dời các tấm bia đá này ra khỏi di tích và sớm có báo cáo về Thanh tra Bộ sau ngày 15/5.

Được biết, giải thích sự việc, ông Đỗ Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND huyện Hưng Hà cho biết: "Nội dung của những tấm bia đó được trích dẫn từ nguồn sử sách, nhưng thể hiện trong văn bia thì chưa thể hiện rõ việc trích dẫn từ nguồn nào. Mục tiêu của việc đặt bia, chúng tôi cho là góp phần tuyên truyền quảng bá di tích”.

Thế nhưng, nhìn nhận chung, nhà sử học Bùi Thiết nhấn mạnh: "Bài học về việc tùy tiện đưa "linh vật lạ" vào các di tích, nơi thờ tự vẫn còn đang gây bức xúc trong dư luận và các cơ quan chức năng nhà nước thì vẫn đang còn vất vả xử lý hậu quả mà nó gây ra".

Sơn Ca (Tổng hợp)