Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Mammalogy mô tả một loài chuột kỳ lạ sống ở châu Phi. Chúng là động vật có vú duy nhất thu thập chất độc thực vật để làm hóa chất tự vệ.

Chuột mào châu Phi (Lophiomys imhausi) có hình dáng tương tự như thỏ và chồn

Dù có vũ khí bí mật chết người, loài chuột mào châu Phi (Lophiomys imhausi) trông không giống một sát thủ nguy hiểm mà có hình dáng tương tự như thỏ và chồn. Chất độc bao phủ toàn thân chúng nguy hiểm đến mức chỉ vài miligram cũng đủ giết chết người.

Mặc dù nghiên cứu mới được công bố nhưng người dân ở Đông Phi từ lâu đã biết rằng những con chuột mào rất nguy hiểm.

Năm 2011, một nghiên cứu ban đầu về các đặc điểm bất thường của chuột mào cho thấy chúng thu thập chất độc từ cây mũi tên (Acokanthera schimperi). Loại cây này thường được con người sử dụng để săn bắn vì nó chứa nhiều chất độc cardenolide.

Khi bị đe dọa, những con chuột mào sẽ dựng lông lên dọc theo lưng. Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng chúng đã “vũ khí hóa” cơ thể bằng cách nhai vỏ cây Acokanthera và bôi chất độc lên lông mào.

Nghiên cứu ban đầu đã xác nhận hành vi này ở một cá thể, nhưng phương pháp tự vệ này có lan rộng trong quần thể chuột mào hay không vẫn chưa được xác nhận rõ ràng.

Chuột mào châu Phi thu thập chất độc cardenolide từ cây mũi tên (Acokanthera schimperi)

Để tìm hiểu xem việc lưu trữ chất độc có phổ biến hay không, nhóm nghiên cứu đã bẫy 25 con chuột mào châu Phi để thu thập kích thước mẫu lớn nhất. Sau khi xem xét gần 1.000 giờ quay, các nhà khoa học phát hiện ra rằng việc thu thập độc tố Acokanthera rất phổ biến và đời sống xã hội của loài chuột này rất phức tạp.

“Chúng tôi đặt hai con chuột ở cùng nhau trong chuồng và chúng bắt đầu chải lông cho nhau. Đó là một bất ngờ lớn bởi những người chúng tôi hỏi đều nghĩ chúng sống đơn độc”, Sara Weinstein, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ ở Đại học Utah, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết.

Nhóm nghiên cứu sử dụng một cái chuồng bỏ hoang để thiết lập môi trường sống và theo dõi những con chuột đang bị nhốt. Dù mang chất độc chết người, chuột mào là động vật ăn cỏ hiền lành và dành phần lớn thời gian kiếm ăn. Chúng chỉ ngừng ăn để giao phối, chải lông cho nhau hoặc trèo lên tường để bò vào tổ.

Weinstein nói: “Đây được coi là ‘hộp đen’ của loài gặm nhấm. Ban đầu chúng tôi chỉ muốn xác nhận hành vi hấp thụ độc tố là có thật nhưng trong quá trình đó đã phát hiện ra những điều chưa biết về hành vi xã hội của chúng. Phát hiện này có ý nghĩa trong việc bảo tồn loài chuột bí ẩn này”.

Video chuột mào châu Phi ăn các loài thực vật