PV:- Có nên coi việc giải quyết việc làm là thành tích hay không khi lao động Việt Nam không nhận được việc lương cao, chủ yếu là gia công (môi trường làm việc trong ngành điện tử được đánh giá là độc hại hơn)?

Th.s Bùi Ngọc Sơn: - Theo tôi, không nên coi việc giải quyết việc làm là thành tích đáng tự hào. Nó cũng giống người cửu vạn, đói quá không có gì ăn, việc gì đến cũng phải làm.

Nhưng làm gì, có bền vững hay không thì không ai quan tâm. Nguyên nhân là do tư duy ngắn, tầm nhìn hạn hẹp nên mới đặt mục tiêu dừng ở “có việc là tốt”.

PV:- Thực chất, vấn đề công nghiệp phụ trợ đã được bàn luận nhiều trong thời gian gần đây, từ cấp doanh nghiệp cho tới cấp quản lý vĩ mô. Ông có kỳ vọng có sự một sự đột phá để doanh nghiệp Việt nhận được việc cung cấp linh kiện cho các DN nước ngoài hay không? Ông lường trước khó khăn của sự chuyển mình này sẽ thế nào, khi mà các doanh nghiệp nước ngoài đã tính toán sản xuất hàng phụ trợ tại Việt Nam?

Th.s Bùi Ngọc Sơn: - Tôi chưa nhìn thấy được một triển vọng nào trong phát triển công nghiệp hỗ trợ. Cho tới giờ, chưa thấy một chính sách nào hướng tới những vấn đề cụ thể. Chưa có chiến lược bài bản.

Chính sách hiện nay mới chỉ ưu tiên hướng tới con số xuất khẩu. Xuất khẩu được tiền và tiếng. Nếu không thay đổi, DN Việt không có cơ hội mơ tưởng có thể tham gia được cung cấp linh kiện cho các doanh nghiệp nước ngoài.

Vì sao tôi nói vậy? Thứ nhất, chưa nói chuyện DN Việt có đáp ứng được hay không, bản thân các doanh nghiệp nước ngoài vốn không muốn DN Việt được tham gia.

Thứ hai, có cởi mở hơn cũng chỉ mang tâm lý “nhường tí việc cho chủ nhà”. Miếng mồi phải nhả nếu không phải “xương ống thì cũng là xương cục”.

PV:- Từ trước đến nay, chúng ta nhận được rất nhiều cái nhất và kỳ vọng nhất (xuất khẩu gạo đứng đầu) nhưng thực tế thì doanh nghiệp Việt đã và đang phá sản hàng loạt, dù sức ép WTO chưa ở mức gay gắt nhất. Thực tế này đang nói lên điều gì? Nếu chúng ta chưa nhìn thẳng vào những mảng màu thật của bức tranh kinh tế Việt Nam thì cơ hội để đối diện và vượt qua được những khó khăn sắp tới sẽ như thế nào, thưa ông?

Th.s Bùi Ngọc Sơn: - Tôi cho rằng, khi các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam họ đều bỏ công nghiên cứu tâm lý nước chủ nhà rất kỹ. Tâm lý chung ai cũng muốn mình nhất, có nhiều cái nhất nhưng cuối cùng cũng chẳng có cái gì. Chẳng là cái gì.

Khi quá ảo tưởng người ta chỉ thích nhìn nghiêng và không muốn nhìn thẳng. Nghĩa là, đối diện thẳng với khó khăn không phải là điều dễ dàng. Không thể đối diện với khó khăn chắc chắn sẽ khó vượt qua được.  

PV:- Xin cảm ơn ông!

•  Vũ Lan