Thời điểm phù hợp

Sau khi đăng bài viết “Mỹ cảnh báo Trung Quốc về kinh tế thị trường:  Đòn đau” phản ánh về việc Hoa Kỳ từ chối trao quy chế kinh tế thị trường cho chính phủ Bắc Kinh, Đất Việt tiếp tục nhận thêm được ý kiến chia sẻ của TS Bùi Ngọc Sơn, Trưởng phòng Kinh tế thế giới, Viện Nghiên cứu chính trị thế giới.

Theo TS Sơn, phản ứng của ông Donald Trump và một số lãnh đạo Mỹ với Trung Quốc là hoàn toàn bình thường vì thời gian qua Hoa Kỳ đã phải nhận những tổn thất nặng nề từ chính sách phá giá của Bắc Kinh.

“Nhà nước Trung Quốc có quá nhiều can thiệp vào chính sách tiền tệ và tỉ giá, kể cả can thiệp vào thị trường bất động sản, chứng khoản, đưa ra những quy chế mang tính chất quản lý hành chính, di chuyển dòng vốn ra nước ngoài và chưa có tự do tài khoản vốn...

Trong thương mại, họ còn dùng nhiều biện pháp để ép, gây khó khăn, bất lợi cho công ty nước ngoài và tạo ra rất nhiều lợi thế cho các công ty Trung Quốc. Chẳng hạn như vấn đề internet, mạnh Google, Facebook hay điện thoại. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đều bị đánh bật hết, vô cùng khó khăn”, TS Sơn nhấn mạnh.

Ông Trump ra đòn kinh tế cứng rắn với Trung Quốc

Vị chuyên gia cho rằng, đây là thời điểm phù hợp để Mỹ và chính quyền tỷ phú Donald Trump đưa ra đòn quyết định đối với Trung Quốc. Người Mỹ sẵn sàng thực thi chính sách rắn với Trung Quốc khi nền kinh tế toàn cầu và kinh tế Hoa Kỳ đã dần ổn định hơn trước.

“Khi cuộc khủng hoảng thời điểm năm 2008, 2009 diễn ra, rõ ràng nhiều quốc gia, trong đó có Mỹ không muốn gây ra các vấn đề quá phức tạp có thể làm tổn hại chung đến kinh tế toàn cầu và kinh tế Mỹ. Vì vậy Hoa Kỳ và nhiều nước phải chấp nhận một số điểm không bình đẳng, không tuân thủ quy tắc kinh thế thị trường của Trung Quốc.

Tuy nhiên bây giờ tình hình đã khác. Kinh tế Mỹ và châu Âu đã ổn định lại. Một khi Trung Quốc vẫn thực thi chính sách không công bằng với các nước khác thì bắt buộc Mỹ và ông Trump phải thực hiện chính sách cứng rắn với nước này”, TS Sơn khẳng định.

TS Bùi Ngọc Sơn đánh giá, việc tổng thống mới đắc cử Donald Trump tuyên bố Trung Quốc không phải nền kinh tế thị trường không chỉ đơn thuần là cảnh báo mà thể hiện chính sách nhất quán của ông từ trước đến này.

“Mỹ sẵn sàng áp đặt các quy chế thương mại. Ông Trump đã nói thẳng “Trung Quốc thích thì chơi, không thì đi nước khác”. Rõ ràng đã đến lúc Trung Quốc phải chơi theo Luật, chứ không thể có chuyện một mình một kiểu như trước được”, TS Sơn khẳng định.

Vị chuyên gia cũng dẫn chứng, thời gian vừa qua, mỗi năm nước Mỹ thâm hụt ngân sách với Trung Quốc từ 350-400 tỷ USD mậu dịch. Tình trạng này diễn ra trong suốt một thời gian dài. Nếu thời điểm này, tiếp tục để Trung Quốc duy trì ảnh hưởng và thao túng kinh tế thế giới theo triết lý “Ai là người nắm thị trường to thì người ta có quyền lực” thì nước Mỹ sẽ tiếp tục gặp khó khăn.

Mỹ sẽ khắc phục tốt khó khăn

Từ những phân tích trên, TS Bùi Ngọc Sơn nhận định, trong trường hợp quyết tâm làm đến cùng và áp dụng các biện pháp vào nền kinh tế Trung Quốc, nước Mỹ sẽ tạo ra một nền kinh tế thị trường đúng nghĩa để khắc phục những khó khăn trong nước.

Theo TS Sơn, có thể một số công ty của Mỹ sẽ bị thiệt hại khi bị Trung Quốc trả đũa. Chẳng hạn như hủy bỏ những hợp cung cấp máy bay boeing trong vào 10 năm tới trị giá mấy chục tỷ USD Trung Quốc. Hay như thị trường iPhone của Mỹ bán ở Trung Quốc có thể sẽ bị nâng thuế. Thậm chí Bắc Kinh có thể kiện Hoa Kỳ ra WTO để đòi quyền lợi.

“Tuy nhiên tính đi bù lại thì Trung Quốc cần Mỹ hơn. Nếu Mỹ áp dụng như thế thì Trung Quốc sẽ bị suy giảm về xuất khẩu. Cùng với nền kinh tế trong nước khó khăn, đang có dấu hiệu chững lại như hiện nay họ sẽ không có động lực mạnh mẽ như trước. Ngoài ra những biện pháp Trung Quốc tiến hành chỉ mang tính chất tạm thời, về lâu dài không phát huy được nhiều tác dụng. Mỹ là một nền kinh tế lớn, trung tâm tài chính, công nghệ, thị trường bậc nhất của thế giới. Do đó chắc chắn Trung Quốc muốn những sản phẩm của mình được xuất khẩu vào đây để nâng cai vị thế, uy tín”, TS Sơn nói.

Trước lo ngại người dân Mỹ sẽ phải mua hàng hóa với giá cả cao hơn khi nước này áp dụng các biện pháp cứng rắn với Trung Quốc cũng như không công nhận nền kinh tế thị trường của Bắc Kinh, Trưởng phòng Kinh tế thế giới, Viện Nghiên cứu chính trị thế giới khẳng định, điều này sẽ khó có thể xảy ra. Bởi lẽ hiện nay ngoài Trung Quốc, còn rất nhiều các quốc gia khác với giá cả cạnh tranh, mẫu mã sản phẩm tốt sẵn sàng hợp tác với Mỹ.

“Trung Quốc hiện đang dùng lợi thế hàng hóa giá rẻ để gây khó khăn cho nền kinh tế Mỹ cũng như các nước khác trên thế giới. Tuy nhiên nếu ông Trump và chính phủ Hoa Kỳ siết chặt việc này thì người dân Mỹ cũng không cần lo lắng quá. Còn hàng rẻ từ Việt Nam, Mexico, Brazil hay bản thân những nước đang bị Trung Quốc chèn ép, kìm chế sẵn sàng xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Mỹ. Mỹ hoàn toàn có quyền lựa chọn các đối tác thương mại khác và người dân nước này có thể cân nhắc để mua những sản phẩm phù hợp”, TS Sơn nói.