Căng thẳng leo thang ở vùng Vịnh

Tình hình ở Vịnh Ba Tư và khu vực lân cận đã xấu đi rõ rệt trong những tháng gần đây. Ở vịnh Oman láng giềng, vào giữa tháng 6, hai tàu chở dầu Front Altair và Kokuka Courageous đã bị tấn công. Theo một số báo cáo, mìn từ tính đã được cài và kích nổ trên tàu chở dầu, dẫn đến vụ nổ và hỏa hoạn trên tàu.

Tuy nhiên, không có xác nhận chính thức về điều này, còn Iran bác bỏ sự liên quan của mình trong vụ việc.

Sau đó, một sự cố khác đã xảy ra, quân đội Iran đã bắn hạ máy bay không người lái MQ-4C Triton của Mỹ, sau khi nó xâm phạm không phận Iran. Tuy nhiên, Bộ Tư lệnh Trung tâm Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ (CENTCOM) cho biết, máy bay không người lái của Hải quân Hoa Kỳ đã bị bắn hạ trên eo biển Hormuz thuộc không phận quốc tế.

Ngay trong tháng 7, tàu Hải quân Hoa Kỳ đã bắn hạ máy bay không người lái của Iran trên eo biển Hormuz; tuy nhiên, Iran phủ nhận việc mất bất cứ chiếc máy bay không người lái nào.

Cuộc chiến tàu chở dầu giữa Iran và Anh cũng đã được khơi mào sau ngày 4 tháng 7, khi chính quyền Gibraltar, với sự hỗ trợ của thủy quân lục chiến Anh, đã bắt giữ tàu Grace 1 của Iran, cắm cờ Panama.

Tàu chở dầu này bị nghi ngờ vận chuyển hai triệu thùng dầu thô từ Iran đến nhà máy lọc dầu Banyas ở Syria. Tuy nhiên, Tehran đã bác bỏ thông tin này đi kèm với yêu cầu Anh phải phóng thích con tàu. Khi yêu cầu không được đáp ứng, các tàu cao tốc của Iran đã bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero (Stena Bulk) của Anh ở eo biển Hormuz hôm 19/7.

Đối phó với tình hình căng thẳng leo thang ở eo biển Hormuz, Mỹ tuyên bố lên kế hoạch thành lập liên minh quốc tế để tuần tra vùng biển gần Iran và Yemen. Những đề xuất đầu tiên như vậy được đưa ra vào cuối tháng 6 tại các cuộc đàm phán cấp bộ trưởng với đồng minh NATO ở Brussels. Trong đó có đề cập đến các phương án tiến hành trinh sát từ trên không, cũng như gửi tàu đến hộ tống tàu buôn ở eo biển Hormuz.

Iran kêu gọi Mỹ rút khỏi vùng Vịnh, nhường chỗ cho hòa bình

Trong bối cảnh Washington loay hoay mãi mà chưa lập được liên minh chống Tehran, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif bất ngờ lên tiếng kêu gọi lãnh đạo các nước Ả rập trong khu vực bắt đầu các cuộc đối thoại và ký kết hiệp ước không xâm lược lẫn nhau.

Iran có vị trí địa lý chiến lược khống chế eo biển Hormuz ở vùng Vịnh

"Các quốc gia trong khu vực sẽ vẫn là láng giềng sau khi Mỹ rút quân. Thời điểm để các nhà lãnh đạo khu vực tập trung giải quyết các vấn đề khu vực. Đối thoại và ký kết hiệp ước không xâm lược sẽ là một khởi đầu tốt" - Ngoại trưởng Iran viết trên Twitter.

Ông Zarif nói rằng, Washington đang thất bại trong việc xây dựng một liên minh ở Vịnh Ba Tư vì đồng minh của họ từ chối tham gia. Theo lời ông, Hoa Kỳ hiện đang bị cô lập trên thế giới và không thể thiết lập được liên minh. Sự thất bại của niềm tin đặt vào Hoa Kỳ là hiển nhiên.

Chính quyền Mỹ mới đây đã bổ sung Ngoại trưởng Iran vào danh sách trừng phạt. Một quan chức cao cấp của chính quyền Hoa Kỳ nói rằng, Washington không còn coi ông Zarif là “người được ưu tiên liên hệ” (ông đã được xem là như vậy trong cuộc thảo luận về thỏa thuận hạt nhân 2015 mà Hoa Kỳ đã rút khỏi hồi năm ngoái).

Ông Zarif sau đó tuyên bố rằng, Hoa Kỳ áp đặt biện pháp trừng phạt đối với ông vì họ coi ông là mối đe dọa đối với chương trình nghị sự của Hoa Kỳ.

Bên cạnh những tuyên bố mang tính mềm mỏng và hướng tới xu thế đối thoại, chính quyền Tehran cũng cảnh báo rằng, mặc dù Iran không muốn chiến tranh nhưng nước này cũng không sợ bất cứ kẻ địch nào.

Hôm 06/8, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói trong bài phát biểu tại cuộc họp với Bộ Ngoại giao nước này, được phát trên kênh truyền hình nhà nước rằng, Tehran không hề muốn khơi mào chiến tranh với bất cứ quốc gia nào nhưng Iran cũng không sợ bất cứ đối thủ nào.

"Hòa bình với Iran là mẹ của bất kỳ sự hòa bình nào, chiến tranh với Iran cũng là mẹ của tất cả mọi cuộc chiến tranh. Tôi nhắc lại: Hãy hòa bình để đổi lấy hòa bình" - ông Rouhani nói.

Ông cũng lưu ý rằng, không ai được quyền nói chuyện với Tehran bằng ngôn ngữ đe dọa, nếu Hoa Kỳ muốn đàm phán với Iran, trước tiên phải dỡ bỏ lệnh trừng phạt chống Tehran.

Toàn Thắng