Vừa qua, cuộc trưng cầu dân ý về nền độc lập của cộng đồng người Kurd Iraq đã được tổ chức với tỷ lệ lên tới hơn 90% số người tham gia ủng hộ quyết định thành lập một quốc gia độc lập của người Kurd. Mặc dù giới lãnh đạo Khu tự trị người Kurd Iraq chưa tuyên bố ly khai khỏi Iraq để thành lập quốc gia mới nhưng rõ ràng là điều này hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai.

Hơn thế nữa, việc người Kurd Iraq (ước tính khoảng gần 5,5 triệu người, chiếm khoảng 15-20% dân số) lập quốc có thể sẽ kích động tâm lý ly khai của cộng đồng người Kurd ở các quốc gia láng giềng như Iran (khoảng 6-8 triệu người), Syria (2,5 triệu người) và Thổ Nhĩ Kỳ (15-20 triệu người).

Do đó, trong khi người Kurd tại Iraq vui mừng trước cơ hội tách riêng khỏi Iraq, chính quyền Baghdad cùng hai láng giềng Tehran và Ankara phản đối gay gắt kết quả cuộc trưng cầu dân ý này, làm dấy lên nguy cơ về một cuộc chiến mới tiềm ẩn trong lòng Trung Đông.

Có thể nhận thấy rằng, ngòi nổ xung đột quân sự Trung Đông đã được lắp, “thùng thuốc súng” người Kurd lại tiếp tục đe dọa hòa bình và an ninh Iraq và cả khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, ngòi nổ này liệu có được kích hoạt hay không? Trung Đông liệu có sa vào vòng xoáy chiến tranh mới hay không?

Nguy cơ chiến tranh là khó xảy ra

Giới phân tích cho rằng, điều này rất khó xảy ra bởi người Kurd Iraq cũng chưa tuyên bố chính thức lập quốc mới chỉ “trình bày nguyện vọng”, mà từ đó đến giai đoạn thành lập một quốc gia mới là một giai đoạn rất dài; đồng thời có rất nhiều nguyên nhân khiến các bên đều phải dè chừng nhau.

Theo các nhà phân tích, việc de dọa sử dụng các biện pháp quân sự sẽ đạt được hiệ quả rất thấp, bởi người Kurd không sợ điều đó. Và ngay cả đối với một cuộc phong tỏa kinh tế toàn diện, Baghdad sẽ phải phụ thuộc vào sự hợp tác quân sự và kinh tế từ Ankara và Tehran.

Nếu al-Abadi quyết định lựa chọn biện pháp quân sự, ông sẽ khiến quân đội Iraq vướng vào một cuộc xung đột toàn diện, trong đó quân đội mà người Shiite chiếm đa số của ông sẽ buộc phải tiến hành một cuộc chiến chống lực lượng Sunni Peshmerga của người Kurd.

Nguy cơ chiến tranh giữa Iraq với người Kurd là không cao

Ngay cả nếu Thổ Nhĩ Kỳ, Iran ủng hộ Iraq tấn công người Kurd thì nó sẽ mang lại một hệ lụy cực xấu là lực lượng Đơn vị Dân quân người Kurd Syria (YPG) có thể sẽ tham gia vào cuộc chiến với số lượng lớn. Quân đội Iraq không thể hy vọng chiến thắng được lực lượng tổng hợp của họ.

Ngoài ra, rõ ràng là cả 2 ông lớn Nga, Mỹ và Israel đều sẽ ra tay ngăn chặn việc chính quyền Baghdad mở cuộc tấn công quân sự đối với KGR, bởi mỗi nước đều có lí do riêng của nó.

Đối với Mỹ, nếu điều này xảy ra thì nó sẽ có ảnh hưởng xất xấu đến cuộc chiến chống IS ở cả Syria và Iraq mà liên quân Mỹ đang lãnh đạo. Do đó, Washington sẽ ngăn chặn khả năng xảy ra một cuộc chiến giữa Iraq và người Kurd. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là nguyên nhân thứ yếu, còn một nguyên nhân lớn hơn nữa chúng ta sẽ tìm hiểu trong kỳ sau.

Về phía Nga, Moscow chưa bao giờ phản đối ý định lập quốc của người Kurd Iraq, đồng thời nước này, đồng thời nước này cũng có lợi ích kinh tế khá lớn ở khu vực của người Kurd.

Mới hồi tháng trước hãng năng lượng lớn của Nga là Rosneft đã tuyên bố cam kết đầu tư trị giá 4 tỷ USD cho việc phát triển các mỏ dầu khí ở Kurdistan, từ khâu sản xuất cho đến xuất khẩu. Đây là mối lợi lớn trong thời gian trước mắt nhưng cũng là tiền đề để Nga xâm nhập Iraq, và tất nhiên là Moscow sẽ không muốn bỏ lỡ.