Hiệp ước Bầu trời mở (Open Skies) được ký kết năm 1992 và trở thành một trong những biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Âu sau Chiến tranh Lạnh. Hiệp ước có hiệu lực từ năm 2002, cho phép các quốc gia thành viên công khai thu thập thông tin về các lực lượng và hoạt động quân sự của nhau. Cho đến gần đây, 34 quốc gia tham gia hiệp ước.

Vào cuối tháng 5 năm ngoái, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố Hoa Kỳ sẽ rút khỏi thỏa thuận. Theo Washington, lý do khiến Mỹ rút khỏi là do Nga liên tục vi phạm. Đặc biệt, Hoa Kỳ cáo buộc Moscow sử dụng "Bầu trời mở" như một công cụ "cưỡng bức quân sự".

Nga đã nhiều lần bác bỏ cáo buộc của Mỹ về việc vi phạm và đề nghị các bên tiến hành đàm phán để gia hạn thỏa thuận nhưng Mỹ vẫn khăng khăng từ chối. Cuối cùng, vào đêm ngày 22 tháng 11 năm ngoái, Hoa Kỳ đã hoàn tất thủ tục rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở.

Hôm 16/01/2021, theo thông tin chính thức của Bộ Ngoại giao Nga, chính quyền Moscow đang bắt đầu các thủ tục trong nước để rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở.

Hiệp ước Bầu trời Mở - một công cụ xây dựng lòng tin và an ninh chung - đã bị các bên hủy bỏ

"Do thiếu tiến bộ trong việc tháo gỡ các trở ngại đối với việc tiếp tục vận hành hiệp ước theo các điều kiện mới, Bộ Ngoại giao Nga được phép thông báo về việc bắt đầu các thủ tục trong nước đối với việc rút Liên bang Nga khỏi Hiệp định” - thông tin trên trang web của Bộ Ngoại giao Nga cho biết.

Thông báo còn cho biết, sau khi hoàn tất các thủ tục, thông báo tương ứng sẽ được gửi đến các cơ quan và được thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông.

Sau khi Bộ Ngoại giao Nga ra thông báo, NATO đã lớn tiếng cáo buộc Moscow đã phá hoại hiệp ước này. “NATO quy trách nhiệm cho Nga trong việc phá hoại Hiệp ước Bầu trời Mở - Piers Kazalet, phó phát ngôn viên của Liên minh Bắc Đại Tây Dương tuyên bố.

Ông Kazalet cho biết: "Chúng tôi đã lưu ý đến việc Nga đã tuyên bố ý định rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở. Sự tuân thủ có chọn lọc của Nga đối với các nghĩa vụ của mình theo Hiệp ước Bầu trời Mở trong một thời gian đã làm suy yếu sự đóng góp của hiệp ước quan trọng này đối với an ninh và ổn định ở khu vực Âu-Đại Tây Dương".

Người phát ngôn của liên minh cũng nói thêm rằng sau quyết định của Nga về Hiệp ước Bầu trời Mở, các đồng minh NATO vẫn cam kết đối thoại với Liên bang Nga về kiểm soát vũ khí.

Bộ Ngoại giao Nga ngay lập tức đã ra thông báo lên án tiêu chuẩn kép của phương Tây trong vấn đề này.

Cơ quan ngoại giao Nga nhấn mạnh rằng, vai trò của Hiệp ước bầu trời mở như một công cụ xây dựng lòng tin và an ninh nhưng ngày 11 tháng 11 năm 2020, Hoa Kỳ đã rút khỏi Open Skies với một lý do xa vời, do đó làm xáo trộn đáng kể cán cân lợi ích của các quốc gia tham gia, vốn đạt được khi ký kết hiệp ước, gây thiệt hại nghiêm trọng cho hoạt động.

"Phía Nga đã đưa ra đề xuất cụ thể phù hợp với những điểm cơ bản của thỏa thuận, để duy trì khả năng tồn tại trong điều kiện mới. Chúng tôi rất tiếc phải nói rằng, những đề nghị này không nhận được sự ủng hộ từ các đồng minh của Mỹ”- - Bộ Ngoại giao Nga lưu ý.

Huy Bình